piątek, maja 22, 2015

Piękno

7 comments

Słynna scena z American Beauty Sama Mendesa

Nieprawdaż, że wszystkie rzeczy piękne, jak ciała i barwy, kształty, głosy i zajęcia, zawsze nazywasz pięknymi pod pewnym względem? 
Czy, po pierwsze, ciał nie nazywasz pięknymi ze względu na ich użytek, na ich stosowność do celu, do którego się nadają? 
A po wtóre, też ze względu na przyjemność, jaką ciała te dają tym, co je oglądają?


Piękno dla oczu i uszu [w:] Platon, Hippias maior 297 E



Cześć, witajcie, czoła chylę! 

          Ostatnio nie domagam trochę zdrowotnie, a i do tego dochodzi natłok pracy (zbliża się sesja), więc wystawiam sobie śliczne usprawiedliwienie. Nie żebym musiał. Nie żebym chciał, ani potrzebował tego. Tak jakoś samo się napisało przez siebie i jest kontynuowane, zamiast zniknąć pod naporem innego, lepszego pomysłu. 

Jeżeli słyszeliście o takim gościu jak Platon (a wiem, że słyszeliście) to wiecie również o trzech boskich wyrazach jakim poświęcił niemałe zainteresowanie: Dobro, Prawda i Piękno.


 Boskim pierwiastkiem jest piękno, mądrość, dobro i wszystko temu podobne. 

 Platon, Gorgiasz
475 D

          Nie chce się jednak skupiać nad tym, co myśleli o tym poszczególni filozofowie, a chwilę podumać nad jednym z tych zagadnień. Pojęciem piękna. Jeśli dobrze pamiętam definicję byłaby to główna, dodatnia kategoria estetyczna. A to nie mówi nam za wiele. 

Gustav Klimt, Pocałunek, 1908

          Pierwszym problemem, który nie daje mi spokoju jest kwestia tego, czy piękno jest wartością obiektywną (absolutną), czy może subiektywną (relatywną). Każdy ma pewne indywidualne upodobania, ukształtowane przez naturę, pamięć, a nawet i doświadczenie. To właśnie te kwestie decydują o tym, że uznajemy jakieś rzeczy za piękne, dobre, użyteczne (bądź przeciwnie). Jednak jakoś nie przekonuje mnie to do tego, by samo PIĘKNO było zależne od nas. Nasze podejście do niego - owszem. Nasza interpretacja - owszem. Ale czy piękno (samo w sobie) jest zależne od nas? Od tysiącleci ludzie próbują zrozumieć naturę tej wartości, zdefiniować ją, ubrać w kształt. Niektórzy doszukują się w niej jedności harmonii, inni zgody z naturą, a jeszcze inni uważają, że piękno na świecie zginęło wraz z II Wojną Światową. Jeśli uznalibyśmy, że piękno jest czymś obiektywnym, ponad ludzkimi interpretacjami (ale w pewnym sensie nachodzącymi na siebie) to przyjęlibyśmy również, że istniało ono jeszcze przed człowiekiem i rozważaniami na jego temat. Że istniałoby nawet wtedy, gdyby ludzie go (pejoratywnie mówiąc:) nie nazwali

Idąc dalej - oznacza to, że ludzie nie wynaleźli piękna, a co najwyżej je odkryli

Jeśli jednak tak jest to skąd się wzięło piękno? Skąd człowiek zyskał zdolność do jego odczytywania, a nawet i pełnej kontemplacji? Niektórzy zaczną rzucać chrześcijańskimi ideologiami. Jednakże trudno, patrząc z perspektywy historii, wierzyć w to. Czy chociażby wierzyć w cokolwiek.


afield-magazine.blogspot.com



Wszystko to, cośmy dotąd mówili, tyczy się czwartego rodzaju szaleństwa, którym człowiek dotknięty, jeśli piękność ziemską zobaczy, przypomina sobie piękność prawdziwą i oto skrzydła mu odrastają, on je rozpinać usiłuje i chciałby wzlecieć, a nie może; tedy, jak ptak, w górę tylko patrzy, a że nie dba o to, co na dole, przeto go ludzie biorą za wariata. Ze wszystkich szaleństw takie obłąkanie najlepsze.

Platon, Phaedrus 249 D


deviantart.com/art/sunflowers-66002244

          
              Dla jednych piękno dotyczy jedynie wyglądu zewnętrznego człowieka - jego ciała. Inni potrafią dojrzeć ją w obrazach, tudzież usłyszeć w melodii ulubionej piosenki. Wszyscy posługujemy się tym samym słowem, formułując pewną zależność, osiągając przy tym kompletnie odmienne rezultaty. Podobnie jest z jego kontemplacją, konsumpcją, odczuwaniem i pochłanianiem! 

I wiecie co? Myślę, że po prostu pozwolę (już) sobie cieszyć się pięknem tak po prostu. Nawet nie mam ochoty już na dalsze rozważania i wątki, które chciałem poruszyć... Dodam może jeszcze, tak na zakończenie, kilka zdań...

          Miałem w swoim życiu nie lada szczęście poznać nie jedną odsłonę piękna. Dostrzec je w wielu aspektach - człowieku, muzyce, poezji, ludzkim głosie. Zazwyczaj najpiękniej komponują się sytuację z życia codziennego. Idąc, w lekkim pośpiechu, w tym samym kierunku nagle napotykam na swojej drodze mały element, który nadaje tyle radości, ciepła i piękna małej chwili, że zapada w pamięci. Rozmowa małego chłopca ze swoją mamą na temat dłubania w nosie, wróbel podkradający okruszki z pochłanianej drożdżówki, czy chociażby uśmiechnięta twarz mijanej dziewczyny, która usłyszała coś miłego przez telefon. Te ludzkie, zwyczajne sytuacje wydają mi się być kwintesencją tego, co pragnę ująć słowem PIĘKNO


...chociaż czasem odnoszę wrażenie, że to kobiety są jego kwintesencją.



7 komentarzy:

  1. Każdy postrzega piękno na swój własny, indywidualny sposób i według mnie ciężko jest stworzyć definicję jednoznaczną i uniwersalną. Niewątpliwie można jednak stwierdzić, że piękno jest wszędzie, tylko być może głęboko ukryte. :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Jeśli chodzi o piękno i rozważania o nim, polecam tu ksiązki Umberto Eco, tak w ogóle :>
    Każdy ma chyba swoją kategorię, co jest dla niego piękne. Dla mnie? To, co mnie porusza. Czasem niepokoi. Jak obrazy Beksińskiego czy blizny na ludzkim ciele ( tak, jestem zadeklarowaną scarofilką). Dla mnie piękno to to, co porusza nieraz pokłady emocji we mnie, o których nie miałam nawet pojęcia.

    OdpowiedzUsuń
  3. piękno zdecydowanie jest subiektywne :) skąd się wzięło u człowieka? z zachwytu nad czymś :) więc wszystko może być piękne :)
    niexle tu dumasz czlowieku :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Pojęcie to naprawdę ciężko zdefiniować czy ograniczyć jakimś kanonem. Dobrym przykładem tego jest turpizm, który mnie fascynuje. Więc chyba trafne jest spostrzeżenie, że piękne może być wszystko. Wszystko, co oczarowuje, zachwyca i fascynuje, choć czasem nieco perwersyjnie, lekko przerażając.

    OdpowiedzUsuń
  5. W czasie przemierzania sfery blogowej brakowało mi właśnie takich filozoficznych wtrąceń. Zaspokoiłeś tę moją potrzebę.;>

    OdpowiedzUsuń